Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri üzerine yapılan bir çalışmanın makalesinden şu bölümü almak istedim (Serap EMİR, 2012) :
Branch (2000)’ a göre eleştirel düşünen kişilerde yedi özellik bulunmakta:
“meraklı olma, açık görüşlü olma, sistematik olma, çözümleyici olma,
entelektüel olgunluk, özgüven sahibi olma ve doğruyu arama (Akt. Seferoğlu ve Akbıyık, 2006).
Ennis (1985)’e göre; eleştirel düşünme; ne yapılacağına ve neye inanılacağına karar vermeye odaklı,
mantıklı ve yansıtıcı düşünme olarak tanımlanır.
Doğruyu Arama (Truth-Seeking) alternatifleri ya da birbirinden farklı
düşünceleri değerlendirme eğilimidir. Açık Fikirlilik (Open Mindedness) kişinin
farklı yaklaşımlara karşı hoşgörüsünü ve kendi hatalarına karşı duyarlı olmasını
ifade etmektedir. Açık fikirlilikteki temel mantık bireyin karar verirken sadece
kendi düşüncelerine değil karşısındakinin görü ve düşüncelerine de dikkat
etmesidir. Analitiklik (Analyticity) potansiyel olarak sorun çıkabilecek durumlara
karşı dikkatli olma ve zor problemler karşısında bile akıl yürütme ve nesnel
kanıt kullanma eğilimini ifade eder. Sistematiklik (Systematicity) örgütlü, planlı
ve dikkatli araştırma eğilimidir. Sistematiklik, bilgiye dayalı ve belirli bir prosedür
izleyen bir karar verme stratejisi kullanma eğilimini göstermektedir. Kendine
38 Serap EMİR
Güven (Self-Confidence) adından da anlaşılacağı gibi kişinin kendi akıl yürütme
süreçlerine duyduğu güveni yansıtır. Meraklılık (Inquisitivenness) herhangi bir
kazanç ya da çıkar beklentisi olmaksızın kişinin bilgi edinme ve yeni şeyler
öğrenme eğilimini yansıtmaktadır. Olgunluk (Maturity) zihinsel olgunluk ve
bilişsel gelişim olarak tanımlanmaktadır.. (Facione & Facione ,1992; Facione,
Sánchez, Giancarlo, Facione& Gainen, 1995;” Kokdemir, 2003 )
Geçen gün bir sohbet esnasında konuşma tıkandı. Konuşma sırasında ben bana dair bir durumu anlatırken kendimi iyi tanıdığımı belirttim,muhatabım herkesin kendini tanıdığını söyledi. Oysa kendini tanımayan o kadar çok kişi var ki.. Sonra kendimi eleştirebildiğimi söyledim. Karşımdaki kişi öyle olmadığımı eleştirmediğimi ima eden jest ve mimikler kullandı. Bu tavırdan rahatsız oldum. Eleştirel düşünmeye baktığımda buradaki özelliklerin bende olduğunu bilmek o gün yanlış bir şey demediğimden emin olmak bana iyi geldi. Benim kendimi bildiğim halimle başkalarının olduğumu söylediği hal başka başka. Önceleri onları haklı sanırdım kendimde kusur arardım, doğru gösteremediğimi düşünürdüm, yaş ilerledikçe başkalarının kendi meselesi olduğunu görüyorum. Onların etiketi onları bağlar, beni değil.
Bu da burada kalsın:))
